همزاد (شومیز)

این رمان، که متن کاملش برای نخستین بار به فارسی برگردانده می‌شود، از معدود آثار ژوزه ساراماگو است که نامش در فهرست معروف کتاب‌هایی است که باید پیش از مرگ خواند. قهرمان داستان، معلم تاریخ دبیرستان است. مردی به اسم ترتولیانو ماکسیمو آفونسو، که ازدواج نافرجامی را از سر گذرانده و چندی است با دختری به نام ماریا دپاز آشنا شده است. زندگی روزمره و پیشامدهای ملال‌آور گذشته، ماکسیمو را به مردی افسرده تبدیل کرده است. روزی همکارش فیلمی به او می‌دهد تا برای اندک زمانی هم که شده او را از درون‌گرایی برهاند. ماکسیمو فیلم را می‌بیند اما، با دیدن صحنه‌ی کوتاهی از آن، شعله‌ی ماجرایی افروخته می‌شود که همزاد را در زمره‌ی پرچالش‌ترین آثار ساراماگو قرار داده است.

ژوزه ساراماگو تنها نویسنده‌ای از کشور پرتغال است که تاکنون توانسته جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کند. سبک و ویژگی داستان‌نویسی او چنان منحصربه‌فرد است که می‌توان ادعا کرد ساختار نوشته‌هایش امضای او محسوب می‌شود. ساختاری که شاید در ابتدا داستان را سخت‌خوان جلوه دهد، اما خواننده همین که اندکی با آن پیش برود، نه تنها از سخت‌خوانی آن دل‌زده نمی‌شود، بلکه لذت وافری نیز می‌برد.